Huisvesting statushouders

Reactie van gemeente Westerkwartier op besluit van GS over indeplaatsstelling

Het huisvesten van statushouders is een wettelijke taak. Dit is vastgelegd in de Huisvestingswet. Op grond daarvan krijgt de gemeente ieder half jaar een taakstelling opgelegd van het aantal statushouders dat we moeten huisvesten. De provincie Groningen heeft een toezichthoudende rol op deze wettelijke taak. De provincie kan, als we de taakstelling niet halen, maatregelen nemen. De meest vergaande daarvan is een indeplaatsstelling.

De gemeente heeft een achterstand over het jaar 2023. Die was begin 2024 90 personen. De provincie heeft begin 2024 het voornemen uitgesproken om in de plaats te treden voor de niet behaalde taakstelling van het eerste half jaar van 2023. In het voorjaar van 2024 hebben we in nauwe afstemming met woningcorporatie Wold en Waard en de provincie Groningen een plan van aanpak met een pakket aan maatregelen opgesteld om deze achterstand weg te werken. Dit plan is op 20 maart 2024 bij de provincie ingediend. In de met de provincie gevoerde gesprekken heeft de provincie laten weten het een goed plan van aanpak te vinden en daarom de gemeente de gelegenheid te geven om zonder indeplaatsstelling de achterstand in te halen vóór 1 januari 2025. Dit naast de reguliere taakstelling van 130 personen voor 2024. Aan die taakstelling hebben we voldaan. 

Ook heeft de provincie laten weten in de plaats te treden als de achterstand in 2024 niet zou zijn ingehaald. Nu de achterstand 2023 beperkt is ingehaald, de achterstand bedraagt nu 80 personen, is indeplaatsstelling door de provincie een feit.

Besluit provincie indeplaatsstelling

Gedeputeerde Staten (GS) van de provincie heeft op 7 januari 2025 een besluit genomen tot indeplaatsstelling voor het eerste halfjaar van 2023 (42 personen). Daarnaast heeft GS een voorgenomen besluit tot in de indeplaatsstelling genomen voor de tweede helft van 2023 (38 personen). De provincie heeft ons voor de taakstelling voor het eerste halfjaar van 2023 een hersteltermijn gegeven tot en met 31 maart 2025. Dit betekent dat wij tot dan de tijd hebben om 42 statushouders te huisvesten.

Mix van tijdelijke maatregelen

De huisvesting van statushouders vond de afgelopen jaren plaats in de bestaande sociale woningvoorraad, door nieuwbouw van sociale huurwoningen en via tijdelijke huisvesting. We werken hard aan het vergroten van het woningaanbod, maar dit is een opgave voor de lange termijn. Dat betekent dat we de komende jaren zijn aangewezen op een mix van tijdelijke maatregelen. En ook de realisatie daarvan kost tijd. Het ombouwen van maatschappelijk of commercieel vastgoed en het ontwikkelen van een tijdelijke locatie kosten al snel een half jaar tot drie jaar tijd, afhankelijk van de concrete omstandigheden.

Onduidelijk beleid ministerie

We zijn als gemeente met een laag aantal sociale huurwoningen voor het inhalen van de taakstelling aangewezen op tijdelijke overbruggingsmaatregelen zoals flexwoningen en doorstroomlocaties. Een duidelijk financieel kader vanuit de overheid is essentieel om een weloverwogen plan voor deze woningen en doorstroomlocaties te maken. Dat ontbreekt tot nu toe, en voornemens en plannen daartoe worden steeds gewijzigd. We zijn hierover al geruime tijd met het ministerie in gesprek, maar hebben hierover nog geen duidelijke afspraken kunnen maken.

Doorstroomlocaties en flexwoningen voor huisvesting statushouders

We onderzoeken op dit moment de mogelijkheid van doorstroomlocaties. Hier kunnen statushouders tijdelijk terecht en van daaruit doorstromen naar permanente woonruimte. Het onduidelijk beleid van de minister van Asiel en Migratie over de financiële vergoeding en inrichting (sober) van de doorstroomlocaties vormt voor ons een grote belemmering om concrete en betrouwbare plannen te maken en op korte termijn extra huisvesting te regelen. Het Ministerie heeft via de provinciale regietafel (PRT) laten weten oog te hebben voor de situatie van Westerkwartier en alsnog te willen meedenken in de financiering van de DSL. We doen er alles aan om voor 1 april 2025 de taakstelling voor het eerste halfjaar van 2023 te realiseren.

Ter informatie kunt u de raadsbrief over huisvesting statushouders van 11 december 2024 lezen.