Jaarverslag Commissie Bezwaarschriften 2022

De commissie bezwaarschriften van de gemeente Westerkwartier (hierna: commissie) biedt hierbij haar jaarverslag over 2022 aan.

De informatie in dit jaarverslag ontlenen we voor de tweede maal aan het zogenaamde 'dashboard'. Het 'dashboard' verbindt de gegevens die in de verschillende zaaksystemen beschikbaar zijn over bezwaarprocedures met elkaar. Hierdoor ontstaat, zowel organisatiebreed als binnen het fysieke, sociale en ondersteunende domein, inzicht in aantallen en aard van de ingediende bezwaren. Er ontstaat ook inzicht in het aantal bezwaren dat wordt ingetrokken na ambtelijk overleg met een bezwaarde. Die bezwaren worden dus niet voor advies aan de commissie voorgelegd, maar in een eerder stadium afgehandeld.

Hieronder geven we eerst een toelichting op de wijze waarop bezwaren worden afgehandeld binnen de gemeente Westerkwartier, op de hoorzittingen en op de informatie op de website. Daarna volgt in woord en beeld informatie over de in 2022 door de commissie ontvangen bezwaren.

Bezwaarprocedure

Bezwaarschriften tegen besluiten van het college (en soms de burgemeester of de gemeenteraad) komen binnen bij het team dat het besluit genomen heeft. Dit team meldt de ontvangst van het bezwaar bij het secretariaat van de commissie.

Er wordt eerst gekeken of het bezwaar aanleiding geeft tot nader overleg met de bezwaarde of dat mogelijk sprake is van een gebrek dat eenvoudig hersteld kan worden. Het gebeurt regelmatig dat het bezwaar wordt ingetrokken na een verduidelijkend gesprek, na het herstel van een geconstateerd gebrek of na de inhoudelijke herziening van het besluit. Het bezwaar wordt dan dus niet meer voor een advies voorgelegd aan de commissie.

Als het bezwaarschrift voor advies aan de commissie wordt voorgelegd, stelt het team een bezwaardossier samen met alle documenten die betrekking hebben op het bestreden besluit en bezwaar. Het team stelt ook een verweerschrift (ook wel: pleitnotitie) op. Het bezwaardossier en het verweerschrift worden naar het secretariaat van de bezwarencommissie gestuurd. Het secretariaat van de commissie ligt bij het team Juridische Zaken.

De commissie houdt twee avonden per maand hoorzittingen, als regel op de eerste maandag en de derde woensdag van de maand. De bezwaren worden ingepland voor deze hoorzittingen. Het secretariaat verstuurt de uitnodigingen naar bezwaarden, eventuele belanghebbenden en de functionarissen die namens de gemeente het verweer voeren. De hoorzittingen worden als regel in één van de gemeentehuizen gehouden, maar tijdens de corona-pandemie gebeurde dit digitaal, via MS Teams.

Tijdens de hoorzitting krijgen alle betrokkenen gelegenheid hun zienswijze toe te lichten, op elkaars zienswijze te reageren en om vragen van de commissie te beantwoorden. Na afloop van de hoorzitting bepaalt de commissie haar advies. Dit advies wordt vervolgens uitgewerkt door de secretaris. De commissie beoordeelt dit concept-advies, waarna het advies (en het verslag van de hoorzitting) wordt vastgesteld. Het advies wordt ondertekend door de voorzitter en secretaris en naar het bestuursorgaan gestuurd.

Het advies van de commissie wordt in de praktijk gestuurd naar de functionaris die het verweer heeft gevoerd. Deze stelt, met inachtneming van het advies, een beslissing op bezwaar op. Als het advies van de commissie wordt gevolgd, is de teamleider bevoegd om dat besluit in mandaat te nemen. Als ambtelijk echter het voornemen bestaat om af te wijken van het advies, dan vindt besluitvorming plaats door het college.

Van digitale naar fysieke en hybride hoorzittingen

Vanwege de coronapandemie werden de hoorzitting in de eerste 4 maanden van 2022 nog digitaal gehouden. Vanaf mei 2022 zijn de hoorzittingen weer fysiek, waarbij echter wel de mogelijkheid is geïntroduceerd om hybride zittingen te houden. Desgewenst kan een bezwaarde, belanghebbende of de vertegenwoordiger van de gemeente digitaal of telefonisch deelnemen aan een hoorzitting die fysiek plaatsvindt. Deze hybride vorm voorziet in een behoefte en is daarmee een 'blijvertje'.

De hoorzittingen werden in 2022 gehouden op de gemeentehuizen in Leek en in Grootegast. Vanwege de (tijdelijke) sluiting van het gemeentehuis in Grootegast heeft de commissie besloten haar zittingen vanaf 2023 in het gemeentehuis in Zuidhorn te houden.

Info website

Vanuit de raad zijn in voorgaande jaren vragen gesteld over het plaatsen van de agenda's van de bezwarencommissie op de website. Het college heeft toegezegd te bekijken of en hoe dit mogelijk is, rekening houdend met de AVG. Het college heeft verder toegezegd om o.a. de zittingsdata op de website te vermelden en meer inhoudelijke info over de bezwaarprocedure te geven.

Eind 2022 hebben de betrokken disciplines de inhoudelijke informatie over de bezwaarprocedure op de gemeentelijke website aangepast en uitgebreid. Er wordt een beknopte toelichting gegeven op de bezwaarprocedure. Daarbij wordt aandacht besteed aan de taak van de bezwarencommissie en de gang van zaken tijden de hoorzitting. De samenstelling van de commissie is nu ook op de website opgenomen, evenals de zittingsdata in het lopende kalenderjaar.

Op de website wordt vermeld dat de zittingen van de commissie in beginsel openbaar zijn, maar dat dit niet geldt voor bezwaren die betrekking hebben op het sociale domein (o.a. Participatiewet, Wmo 2015 en Jeugdwet). Voor informatie over de werkwijze van de commissie bezwaarschriften of de agenda van de hoorzittingen wordt verwezen naar het secretariaat van de commissie.

De commissie heeft bewust besloten om niet de agenda's van haar hoorzittingen op de website te plaatsen. Wij willen namelijk de aard en het karakter van de te behandelen bezwaren niet actief openbaar maken. De bezwaarprocedure betreft immers individuele rechtsbescherming tegen een besluit van de gemeente. De hoorzitting heeft daarmee een heel andere functie dan een openbare vergadering van een vertegenwoordigend orgaan als de gemeenteraad.

Doordat de zittingsdata van de commissie op de website zijn vermeld en door de verwijzing naar de commissiesecretarissen voor inhoudelijke informatie, bestaat voor geïnteresseerden alsnog de mogelijkheid om informatie te krijgen over de aard van de bezwaren die tijdens een zittingsavond openbaar worden behandeld. De commissie vindt deze werkwijze passend.

Bezwaren 2022 - Algemeen

In 2022 zijn in totaal 124 bezwaren gemeld bij de commissie. Dat is bijna even veel als in 2021 (123).

Meer dan 40% van de gemelde bezwaren is niet geagendeerd voor een hoorzitting en daarmee niet voor een inhoudelijk advies aan de commissie voorgelegd. Dit betrof 53 bezwaren (2021: 42).

Bij 10 bezwaren stond op voorhand onmiskenbaar ('kennelijk') vast dat het bezwaar niet voldeed aan de eisen die gelden voor het indienen van bezwaar. Deze bezwaren zijn zonder hoorzitting afgedaan, met het advies 'kennelijk niet-ontvankelijk'.

Van de 124 gemelde bezwaren zijn 43 bezwaren in het ambtelijke voortraject ingetrokken (2021: 42 bezwaren). Dat betekent dat ruim 1/3 van de bezwaren (35%) 'in der minne' wordt opgelost (2021: 24%). Meestal gebeurt dit na een toelichtend gesprek, na de correctie van een gebrek in het besluit of na oplossingsgericht overleg.

Er bestond tot 2021 geen inzicht in het aantal bezwaren dat in het voortraject werd ingetrokken; het 'dashboard' maakt dat nu voor het tweede jaar mogelijk. Dat meer dan 40% van alle ontvangen bezwaren is ingetrokken, vindt de commissie positief. Het betekent immers dat een groot deel van de bezwaren al zonder tussenkomst van de commissie wordt opgelost.

Van de 124 gemelde bezwaren zijn 71 bezwaren (57%) voor een inhoudelijk advies aan de commissie voorgelegd (2021: 81 bezwaren; 66%). In die gevallen heeft dus een hoorzitting plaatsgevonden en heeft de commissie een advies uitgebracht aan het college.

In 2022 zijn 71 bezwaren voor een advies aan de commissie voorgelegd.
Bij 56 bezwaren (79%) is geadviseerd tot ongegrondverklaring van het bezwaar (2021: 67%). In die gevallen is dus geoordeeld dat het besluit zorgvuldig en op juiste gronden tot stand is gekomen.
Bij 10 bezwaren (14%) is geoordeeld dat de bezwaarde gelijk had, en daarmee tot gegrondverklaring van het bezwaar (2021: 12%).
Bij de overige 5 bezwaren is geadviseerd tot niet-ontvankelijkverklaring (4 bezwaren, 6%; 2021: 12%) of is het bezwaar alsnog ingetrokken (1 bezwaar, 1%; 2021: 9%).

Stroomdiagram bezwaren 2022:

Het diagram toont de verdeling van de 124 bezwaren:

• Geen hoorzitting plaatsgevonden: 53
• Wel hoorzitting plaatsgevonden: 71
• Kennelijk ongegrond: 0
• Ongegrond: 56
• Kennelijk niet ontvankelijk: 10
• Gegrond: 10
• Ingetrokken: 43
• Niet ontvankelijk: 4
• Ingetrokken na hoorzitting: 1

Het percentage ongegronde bezwaren is in 2022 behoorlijk hoger dan in de 3 voorgaande jaren. Het percentage gegronde bezwaren is over alle 4 jaren ongeveer gelijk.

(*) de bezwaren tegen besluiten van de voormalige gemeenten zijn t/m juni 2019 nog voor advies voorgelegd aan de 'oude' bezwarencommissies; die bezwaren zijn in dit overzicht niet meegenomen.

Bezwaren 2022 – Uitsplitsing over de domeinen

In onderstaande diagram en tabel wordt weergegeven hoe het aantal bezwaarschriften (124) is verdeeld over de drie domeinen, alsmede wat per domein de uitkomst is.

Cirkeldiagram: Alle bezwaren (totaal 124)

Verdeling van bezwaren per domein:

• Sociaal domein: 72%
• Fysiek domein: 25%
• Ondersteunend domein: 3%

Het aantal bezwaren bij het sociale domein (89) was in 2022 bijna 3x zo hoog als het aantal bezwaren in het fysieke domein (31). In 2021 was het aantal bezwaren in beide domeinen nagenoeg gelijk (resp. 59 en 57). In het sociale domein werden (opnieuw) relatief veel bezwaren ingetrokken: 36 van de 89 bezwaren.

Bezwaren 2022 – Sociaal domein

In 2022 hadden 89 van de 124 bezwaren betrekking op het sociaal domein (2021: 59). Van die 89 bezwaren betroffen 47 de Participatiewet (53%), 30 de Wmo 2015 (34%), 10 het gemeentelijke minimabeleid (11%), 1 bezwaar de Jeugdwet en 1 bezwaar een gehandicaptenparkeerkaart.

In onderstaande diagram en tabel wordt weergegeven hoe het aantal bezwaarschriften (89) is verdeeld over de onderscheiden wetten c.a., alsmede wat per discipline de uitkomst is.

Cirkeldiagram: Bezwaren - Sociaal domein (totaal 89)

Verdeling van bezwaren per wetgeving:

• Participatiewet: 53%
• Wmo: 34%
• Minimabeleid: 11%
• Overig: 2%

Participatiewet

Hieronder wordt weergegeven hoe het aantal bezwaarschriften met betrekking tot de Participatiewet (47) is verdeeld over de onderscheiden aandachtsvelden, alsmede wat per aandachtsveld de uitkomst is.

Cirkeldiagram: Bezwaren - Sociaal domein - Participatiewet (totaal 47)

Verdeling van bezwaren per onderdeel:

• Energietoeslag: 38%
• Participatiewet: 36%
• Bijzondere bijstand: 17%
• Indiv. Inkomenstoeslag: 6%
• Bbz 2004: 2%

Binnen de Participatiewet had een groot deel van de bezwaren in 2022 betrekking op de toekenning van een energietoeslag. Dit betrof een tijdelijke regeling die een bepaalde categorie belanghebbenden het recht gaf op een eenmalige bijdrage in de sterk gestegen kosten voor energie.

Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015)

Hieronder wordt weergegeven hoe het aantal bezwaarschriften met betrekking tot de Wmo 2015 (30) is verdeeld over de onderscheiden aandachtsvelden, alsmede wat per aandachtsveld de uitkomst is.

Cirkeldiagram: Bezwaren - Sociaal domein - Wmo (totaal 30)

Verdeling van bezwaren per onderdeel:

• Meerkostenregeling: 60%
• Begeleiding Wmo: 20%
• Huishoudelijke hulp: 10%
• Wmo: 7%
• Woonvoorziening: 3%

Sociaal domein – overig

Binnen het sociaal domein waren er in 2022 2 bezwaren die betrekking hadden op andere regelgeving dan de Participatiewet of de Wmo 2015.

Cirkeldiagram: Bezwaren - Sociaal domein - Overig (totaal 2)

Verdeling van bezwaren:

• Begeleiding Jeugdwet: 50%
• Gehandicaptenparkeerkaart: 50%

Bezwaren 2022 - Fysiek domein

In 2022 hadden 31 van de 124 bezwaren betrekking op het fysiek domein (2021: 57). Van die 31 bezwaren betroffen 23 een omgevingsvergunning bouw/RO op grond van de Wabo (74%).

In onderstaande diagram en tabel wordt weergegeven hoe het aantal bezwaarschriften (31) is verdeeld over de onderscheiden wetten, alsmede wat per discipline de uitkomst is.

Cirkeldiagram: Bezwaren - Fysiek domein (totaal 31)

Verdeling van bezwaren per onderdeel:

• Omgevingsvergunning: 74%
• Handhaving: 13%
• Omgevingsvergunning kap: 6%
• APV: 3%
• Verkeersbesluit: 3%

Bezwaren 2022 – Ondersteunend domein

In 2022 hadden 4 van de 124 bezwaren betrekking op werkvelden die niet betrekking hebben op het sociale of fysieke domein. In onderstaande diagram en tabel wordt weergegeven hoe deze bezwaarschriften zijn verdeeld over de betreffende wetten, alsmede wat per discipline de uitkomst is.

Cirkeldiagram: Bezwaren - Ondersteunend domein (totaal 4)

Verdeling van bezwaren per onderdeel:

• Subsidies: 50%
• Bezwaar niet tijdig beslissen: 25%
• Wet Dwangsom: 25%

Beslissing bestuursorgaan

De verantwoordelijke bestuursorganen hebben in bijna alle gevallen bij de beslissing op het bezwaar het advies van de commissie gevolgd. Er is slechts één maal sprake geweest van een zogenaamd contrair besluit.

Tot slot

Namens de commissie wil ik hierbij de ambtelijke ondersteuning en alle betrokken bestuursorganen en andere belanghebbenden bedanken voor het in ons gestelde vertrouwen.

Zuidhorn, 8 mei 2023

De voorzitter van de Commissie Bezwaarschriften,

mr. J.P. Schrale-Oranje