Het Kerkenlandschap van het Westerkwartier
De gemeente Westerkwartier kent een grote rijkdom aan religieus erfgoed met maar liefst 81 (voormalige) gebedshuizen. Het Westerkwartier maakt daarnaast deel uit van het grotere gebied in Noord-Nederland en een stukje van Noord-Duitsland met de hoogste dichtheid aan Middeleeuwse kerken van Europa. Iets waar we niet vaak genoeg bij stilstaan. Bijna elk dorp gelegen in het Westerkwartier heeft wel een kerkgebouw. Grijpskerk heeft er zelfs zes. De gebouwen lopen uiteen van moderne kerkgebouwen uit de jaren ’90 van de vorige eeuw tot Middeleeuwse bakstenen kerken in de stijl van de Romanogotiek. Er is genoeg te zien en de verhalen zijn omvangrijk.
Het kerkenlandschap in cijfers
- De gemeente Westerkwartier telt 81 (voormalige) gebedshuizen
- 21 hiervan zijn in eigendom van de SOGK. Dit zijn allemaal rijksmonumenten
- 19 kerkgebouwen zijn herbestemd (naast de SOGK-kerken)
- 41 kerken zijn hoofdzakelijk nog in religieus gebruik
- Er staan 35 rijks-monumentale kerkgebouwen in de gemeente
- En 46 niet-monumentale kerkgebouwen
- Er zijn 36 religieuze gemeenten in het Westerkwartier. Zij hebben samen 41 kerkgebouwen in hun bezit
Aanvullende feiten
- Het Westerkwartier kent vooral Protestantse denominaties.
- Er staat een Katholieke kerk in het Westerkwartier en een Hindoeïstische tempel.
- Hoewel de gemeente Westerkwartier uit alleen maar dorpen bestaat hebben veel dorpen van oudsher meerdere kerkgebouwen: voor elke aanwezige denominatie een eigen gebouw.
- De SOGK neemt alleen kerkgebouwen over die een rijksmonumenten status hebben.
- De kerken van de SOGK worden soms nog terug gehuurd door een religieuze gemeenschap. Deze gebouwen worden niet tot de kerken gerekend die hoofdzakelijk in religieus gebruik zijn.
- Hier hebben we ook de Abdijkerk in Aduard onder geschaard. Deze kerk is niet meer in economisch eigendom van de kerkgemeenschap, maar van de Nationale Monumentenorganisatie (NMo). Omdat het kerkgebouw hoofdzakelijk in religieus gebruik is, en dat ook zal blijven door een overeenkomst die is gemaakt over het gebruik, is ervoor gekozen de kerk in te delen bij de categorie “eigendom van religieuze gemeenschap”.