Bescherm jezelf tegen digitale criminaliteit

Digitale en technologische ontwikkelingen zijn aan de orde van de dag. Wat nog niet zo lang geleden onmogelijk leek, is nu misschien al helemaal onderdeel van uw dagelijkse leven. Of wordt gebruikt in uw omgeving zonder dat u het doorheeft. Die ontwikkelingen bieden kansen. Maar er zijn ook criminelen die er misbruik van maken. Daarom is het belangrijk bewust te zijn van de digitale gevaren.

Wat is digitale criminaliteit?

Bij digitale criminaliteit proberen criminelen via internet mensen kwaad te doen. Meestal gaat het om oplichting. Er is altijd een koppeling met het internet, al heeft iemand dat niet direct door. Criminelen verschillende methoden om uw geld of persoonlijke gegevens te stelen. Het is belangrijk om te weten hoe u deze oplichters kunt herkennen en wat u kunt doen om uzelf te beschermen.

Veelvoorkomende vormen van online oplichting

Phishing

Phishing is een manier waarop criminelen proberen uw persoonlijke gegevens te stelen. Ze sturen nep-e-mails of sms'jes die lijken te komen van betrouwbare bedrijven, zoals uw bank. In de berichten vragen ze u om op een link te klikken en uw gegevens in te voeren. Doe dit nooit. Controleer altijd de afzender en klik niet zomaar op links.

Helpdeskfraude

Bij helpdeskfraude doen oplichters zich voor als medewerkers van een helpdesk. Ze bellen op en zeggen dat er een probleem is met uw bankgegevens of met uw computer. Vervolgens vragen ze om software te installeren waarmee ze toegang krijgen tot uw computer. Dit kan leiden tot diefstal van waardevolle gegevens. Hang op en bel het bedrijf zelf om te controleren of het echt was. Gebruik dan wel een telefoonnummer dat u zelf heeft opgezocht. Niet het nummer dat u vlak daarvoor gebeld had. 

Spoofing

Spoofing is wanneer oplichters valse telefoonnummers of e-mailadressen gebruiken om u te misleiden. Ze doen zich bijvoorbeeld voor als uw bank of een ander betrouwbaar bedrijf. Ze vragen om gevoelige informatie of proberen u over te halen geld over te maken. Bijvoorbeeld nadat ze zeggen dat iemand in het buitenland probeert geld van uw rekening te halen. Het kan zijn dat ze dan vragen om het geld op uw rekening naar een zogenaamde kluisrekening te zetten. Dat is dan een neprekening waarna u niet meer bij uw geld kunt komen. Vertrouw nooit zomaar op een nummer of e-mailadres dat u ziet. Het kan namelijk zijn dat een crimineel een nummer gekopieerd heeft. Daardoor lijkt het een echt nummer van een bank te zijn. Maar is dat niet. Neem altijd zelf contact op met het bedrijf of bank. Laat u nooit verleiden. 

Nepwinkels

Er zijn veel nepwebshops die eruitzien als echte winkels. Ze bieden producten aan tegen lage prijzen om u te lokken. Na betaling ontvangt u niets, of u krijgt een waardeloos product. Controleer altijd de reviews van een webshop en kijk of er contactgegevens op de site staan. Betaal bij onbekende winkels liever met een creditcard of een veilige betaalmethode.

Betaalverzoekfraude

Verkoopt of koopt u wel eens via handelswebsites? Denk bijvoorbeeld aan Marktplaats. Het komt voor dat u dan wordt gevraagd om 1 cent over te maken. Zogenaamd om te kijken of u als koper of verkoper wel betrouwbaar bent. Criminelen geven u dan een link, zodat u een eurocent over kan maken. In werkelijkheid gaat het meestal om een foute link. Door daar gegevens in te vullen kan de crimineel allerlei waardevolle gegevens van u krijgen. Mogelijk zelfs gegevens om uw bankrekening leeg te halen. Koopt of verkoopt u iets? Gebruik dan altijd de veilige betaalmogelijkheid binnen bijvoorbeeld Marktplaats. 

‘vriend-in-nood’

Een berichtje via bijvoorbeeld Whatsapp van een goede bekende. Vaak is dat onschuldig. Maar als er plotseling gevraagd wordt om geld over te maken, kan dat opmerkelijk zijn. Wees daarvan bewust. Het kan zijn dat een crimineel een foto van een bekende van het internet heeft gehaald en dat u zogenaamd een bericht krijgt van die bekende. Alleen van een onbekend telefoonnummer. In dit geval gaat het niet om uw bekende, maar om een crimineel die gegevens van uw bekende misbruikt om snel geld te ontvangen. 

Hoe herkent u oplichting en wat kunt u doen?

Hoe herkent u online oplichting?

  • Druk om snel te handelen: Oplichters willen dat u snel beslist. Neem altijd de tijd om na te denken. Ook als u onder druk wordt gezet om nú te handelen. Doe dat niet.
  • Tijden die vervelend zijn: Contact net voor een belangrijke tv-uitzending als een sportwedstrijd of journaal. Of een telefoontje of deurbezoek rond etenstijd. Periodes waarin het weer niet echt fijn is. Het zijn momenten die onbewust iets met uw gedachten en humeur doen. Vaak bent u dan net iets kwetsbaarder. Wees daarvan bewust.
  • Vertrouwen winnen: Zich voordoen als een bekende of namen noemen van bijvoorbeeld familieleden. Zo proberen criminelen vertrouwen te winnen. Het komt zelfs voor dat criminelen zich voordoen als zorgmedewerkers of hulpverleners. Alles om vertrouwd over te komen. Trap er niet in. 
  • Vreemde e-mailadressen of telefoonnummers: Controleer altijd het e-mailadres of telefoonnummer van de afzender. Bel nooit het nummer terug dat u belde, maar zoek de échte gegevens op. 
  • Foutjes in taalgebruik: Het komt voor dat oplichters geen perfect Nederlands gebruiken. Let op spelfouten en vreemde zinsconstructies.
  • Ongevraagde berichten: Als u iets krijgt zonder dat u erom gevraagd hebt, wees dan extra voorzichtig.
  • Ongelooflijke aanbiedingen: Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat meestal ook.

Wat te doen als u slachtoffer bent?

Als u denkt dat u slachtoffer bent van online criminelen, volg dan deze stappen:

  1. Blokkeer uw rekening: Neem meteen contact op met uw bank om de rekening te blokkeren.
  2. Verander uw wachtwoorden: Pas direct wachtwoorden aan, vooral als u hetzelfde wachtwoord voor meerdere accounts gebruikt. Gebruik altijd verschillende wachtwoorden.
  3. Doe aangifte: Meld de oplichting bij de politie. Dit kan vaak online via de website van de politie.
  4. Waarschuw anderen: Vertel familie en vrienden over de oplichting, zodat zij niet ook slachtoffer worden.
  5. Controleer uw computer: Laat uw computer scannen op virussen en andere malware. Dit kan vaak met een antivirusprogramma. Heeft u hier geen kennis van? Maak dan gebruik van een bedrijf dat u hierbij kan helpen. 

Hoe kunt u zich beschermen?

Er zijn verschillende manieren om uzelf te beschermen tegen online oplichting:

  • Gebruik sterke wachtwoorden: Maak gebruik van lange en ingewikkelde wachtwoorden. Gebruik niet hetzelfde wachtwoord voor verschillende accounts.
  • Wees voorzichtig met uw gegevens: Deel persoonlijke gegevens niet zomaar online. Controleer altijd wie er om vraagt en waarom.
  • Installeer beveiligingssoftware: Zorg ervoor dat uw computer en telefoon beveiligingssoftware hebben. Vaak wordt dit aangeboden door uw telefoon of internetprovider. Of vraag advies bij een computerbedrijf. Beveiligingssoftware helpt om virussen en andere schadelijke software tegen te houden. Laat u niet overhalen om het direct te installeren als u zelf wordt gebeld en er niet naar heeft gevraagd. 
  • Controleer de URL van websites: Kijk goed naar de URL van websites waar u uw gegevens invoert. Betrouwbare websites beginnen met "https://".
  • Gebruik tweestapsverificatie: Dit is een extra beveiliging die ervoor zorgt dat u naast uw wachtwoord ook een code moet invoeren die u via uw telefoon krijgt.

Blijf bewust en gezond argwanend

Criminele activiteiten die nu niet of amper voorkomen, kunnen over een tijd anders zijn. Denk bijvoorbeeld eens aan het zogenaamd overnemen van een stem van een bekende. Door een stem van iemand digitaal na te maken (heet ook wel ‘klonen’) lijkt het alsof een bekende belt. Maar in werkelijkheid kan het een persoon met kwade bedoelingen zijn. Als het een gesproken bericht is kunt u moeilijk vragen stellen om na te gaan of de persoon écht degene is die u denkt. Controleer daarom altijd door iemand zelf te bellen of eventueel langs te gaan. 

Wees alert, blijf bewust en zet u niet onder druk. Het is goed om gezond argwanend te zijn.

Meer informatie