De gemeenteraad vindt het belangrijk om te kijken naar onderwerpen die ons in de toekomst bezig gaan houden. Die blik in de toekomst doet de raad graag met inwoners. Tijdens deze editie van de Vooruitkijkspiegel stond het onderwerp kunstmatige intelligente, ofwel artificiële intelligentie (AI) centraal. De aanwezige raadsleden, inwoners en andere geïnteresseerden kregen door drie experts verschillende inzichten voorgeschoteld.

De sprekers die de aanwezigen inzichten gaven waren:

• Rix Groenboom, lector New Business en ICT, Hanzehogeschool Groningen
• Trix Mulder, lector Juridische Aspecten van Ondernemerschap, Hanzehogeschool Groningen
• Willem Jonker, voorzitter AiNed en hoogleraar Universiteit Twente

Hoewel het drietal een blik op de toekomst wilde geven, gaven zij ook aan dat het onmogelijk is om dit heel specifiek te doen. De technologische ontwikkelingen laten zich niet voorspellen. Een ding is wel zeker. AI is aanwezig en speelt een grote rol in onze maatschappij. En daar moet de overheid en de maatschappij zich van bewust zijn.

Rix Groenboom

Rix Groenboom, lector New Business & IT aan de Hanzehogeschool, benadrukte in zijn voordracht de uitdagingen van de snel veranderende technologie. Vooruitkijken en anticiperen op technologische veranderingen is van cruciaal belang voor ondernemers, onderwijs en overheid.

Groenboom illustreerde het belang van technologische ontwikkeling met historische mijlpalen, zoals de maanlanding in 1969 en de opkomst van Google sinds 1998. Deze voorbeelden benadrukken hoe technologie ons dagelijks leven heeft beïnvloed en dat zal blijven doen. Zeker met de aanwezigheid van AI en de mogelijkheden die het meebrengt. Endat we naast kansen ook alert moeten zijn op de uitdagingen.

De lector New Business en ICT bood een dieper inzicht in AI en machine learning. Machine learning is een vorm van AI dat veel mensenwerk uit handen kan nemen. Machine learning bootst menselijke intelligentie na en kan door het analyseren van data leren en verbanden leggen. Om vervolgens taken uit te voeren, zoals mensen dat ook kunnen. Groenboom benadrukte het belang van grote hoeveelheden data en de rol van training in machine learning-modellen.

De impact van AI is groot. Ook op het werk van mensen. Bepaalde beroepsgroepen zullen verdwijnen, maar er komen ook nieuwe beroepen. Daarbij is het goed te beseffen dat beroepen waarbij vakmanschap en ambacht nodig is, volgens hem altijd blijven bestaan.

Trix Mulder

Trix Mulder riep in haar verhaal op om rekening te houden met de juridische aspecten rondom AI. Daarbij richtte ze zich op verschillende bestaande en nog te ontwikkelen wetgeving met betrekking tot kunstmatige intelligentie. Veel wetgeving op het gebied van AI is daarbij Europees bepaald, waarbij inspraak en invloed vanuit lagere overheden aanwezig is.

In de afgelopen jaren zijn, maar ook in de komende jaren worden de nodige wetten op het gebied van AI ontwikkeld. Naast de Europese AI-verordening gaat het om ongeveer 25 wetten. De AI-verordening is daarbij een belangrijke. In deze verordening wordt op een algemene manier naar AI gekeken en naar de regulering ervan. Denk daarbij aan verschillende classificaties binnen AI. Ofwel, wat is niet te accepteren, wat is hoog en wat is laag risico in AI-toepassingen.

Daarnaast stond jurist Mulder stil bij verschillende andere wetten en regels in de EU met betrekking tot AI. Wetten op het gebied van aansprakelijkheid, cyberbeveiliging en gegevensbeheer. Ze benadrukte de noodzaak van transparantie bij het gebruik van AI om te voorkomen dat AI-systemen als "black boxes" worden beschouwd. En benadrukte dat ook uitkomsten door middel van AI niet altijd volledig correct zijn.

Gemeenten moeten bewust zijn van de kansen en uitdagingen van AI. Om daarbij ook oog te hebben voor ethische kwesties bij het gebruik ervan.  Ze beklemtoonde dat het belangrijk is om juridische experts vroeg in het ontwikkelingsproces van AI-toepassingen te betrekken. Om zo te voorkomen dat AI-toepassingen op een onjuiste manier worden ingezet.

Willem Jonker

Jonker complimenteerde de gemeente Westerkwartier dat deze avond over AI is georganiseerd. AI dat veel positieve ontwikkelingen biedt. Als voorzitter van AINed streeft hij ernaar de kennis en de ontwikkelingen in Nederland naar een hoger plan te brengen. Daarbij geeft hij aan dat het belangrijk is om bewust te zijn van innovatie en transitie. Waarbij innovatie staat voor vernieuwing en transitie voor het leren en experimenteren om te gaan met die vernieuwing.  

Jonker benadrukte de impact van AI op diverse sectoren en de uitdagingen die daarbij komen. Denk daarbij aan juridische en ethische kwesties zoals ook de vorige sprekers benoemden. Hij waarschuwde dat Europa achterloopt op andere wereldspelers in generatieve AI. Wil je meedoen met de ontwikkelingen rondom AI? Dan is het voor Nederland én Europa belangrijk om op het wereldtoneel actief te zijn. Daarbij is lef en ambitie nodig. Vooral om in de toekomst niet van anderen afhankelijk te worden.